KOMENTAR DELA IZMENA I DOPUNA ZAKONA O RADNOM VREMENU POSADE VOZILA U DRUMSKOM PREVOZU I TAHOGRAFIMA

Nakon nešto manje od tri godine od donošenja Zakona o radnom vremenu posade vozila u drumskom prevozu i tahografima (u daljem tekstu: Zakon), predlagač zakona – Ministarstvo građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture pristupilo je izmenama i dopunama istog. U postupku pripreme Nacrta zakona o izmenama i dopunama Zakona o radnom vremenu posade vozila u drumskom prevozu i tahografima (u daljem tekstu: Nacrt zakona), u toku je javna rasprava koja traje do 15. oktobra 2018. godine. Prezentaciju i raspravu o predloženom Nacrtu zakona Ministarstvo će organizovati u formi okruglog stola u Beogradu, 4. oktobra 2018. godine u prostorijama Privredne komore Srbije, ulica Resavska 13-15, sa početkom u 11,00 časova.

Nacrtom zakona obuhvaćene su odredbe iz svih glava Zakona. Međutim, u nastavku će biti pomenute samo one izmene i dopune koje su, prema oceni KANCELARIJE IVANOVIĆ, najvažnije iz ugla privrednih subjekata koji u obavljanju svoje delatnosti koriste teretna vozila i iz ugla vozača koji upravljaju ovim vozilima.

Oblast primene

Nacrtom zakona oblast primene je proširena. Naime, Nacrtom zakona je predviđeno ukidanje izuzimanja od primene ovog zakona prevoza za sopstvene potrebe vozilima čija najveća dozvoljena masa vozila ne prelazi 7,5 tona. Novo definisano izuzeće odnosi se samo na vozila čija najveća dozvoljena masa ne prelazi 7,5 t, a koja se koriste za nekomercijalni prevoz tereta. Pod nekomercijalnim prevozom podrazumeva se svaki drumski prevoz, osim javnog prevoza ili prevoza za sopstvene potrebe, koji se obavlja isključivo za lične potrebe vozača, za koji se ne prima naknada za obavljanje prevoza, odnosno kojim se ne ostvaruje prihod.

Dalje, Nacrtom zakona je pojašnjeno da se deo odredaba ovog zakona koje se odnose na uslove koje mora da ispuni tahograf, odnosno graničnik brzine, u pogledu odobrenja tipa i načina korišćenja tahografa i graničnika brzine, tahografskih listića i tahografskih kartica kao i vozila u koja mora biti ugrađen tahograf, odnosno graničnik brzine, primenjuje i na teretna vozila i autobuse kojima se vrši osposobljavanje kandidata za vozača.

Važno je istaći i da je Nacrtom zakona precizirano da se nabrojane vrste prevoza izuzimaju samo od primene odredbi kojima su propisana pravila o radnom vremenu i vremenu upravljanja vozilom (Glava II) ali ne i od ostalih odredbi zakona. Ovo praktično znači, da se odredbe ovog zakona koje se odnose na: a) uslove koje mora da ispuni tahograf, odnosno graničnik brzine, u pogledu odobrenja tipa i načina korišćenja; b) tahografske listiće i tahografske kartice; primenjuju na vozila kojima se obavljaju nabrojane vrste prevoza, ukoliko ta vozila podležu obaveznoj ugradnji tahografa i/ili graničnika brzine. Obaveza ugradnje tahografa i graničnika brzine propisana je Pravilnikom o podeli motornih i priključnih vozila i tehničkim uslovima za vozila u saobraćaju na putevima i Pravilnikom o graničniku brzine.

Radno vreme i vremena upravljanja

Nacrtom zakona nisu predviđene izmene koje se odnose na trajanje radnog vremena odnosno aktivnosti vozača. Sva pravila u vezi sa dužinom trajanja radnog vremena odnosno vremena upravljanja, pauza i odmora vozača su nepromenjena. Predložene promene iz ove oblasti koje treba istaći su:

– Dodavanje nove odredbe u članu 4. Zakona iz koje nedvosmisleno proizilazi da evidencije o radnom vremenu vozača moraju odgovarati podacima preuzetim sa tahografa, odnosno tahografskog listića, odnosno kartice vozača, odnosno potvrde o aktivnosti vozača odnosno štampanih ispisa, odnosno ručnih unosa. Dakle, drugi izvori podataka (putni nalog, gps praćenje i sl.) ne mogu biti korišćeni za vođenje evidencija o radnom vremenu vozača ukoliko ne odgovaraju podacima sa tahografa, odnosno tahografskog listića, odnosno kartice vozača, odnosno potvrde o aktivnosti vozača odnosno štampanih ispisa, odnosno ručnih unosa.

– Brisanje odredbe na osnovu koje se prevoznik oslobađao od odgovornosti za prekršaj, kada je u pitanju prekršaj vozača na koji prevoznik nije mogao uticati. Ovde treba ukazati na činjenicu da je odredbama EU propisa i AETR sporazuma predviđeno oslobađanje prevoznika od odgovornosti za prekršaj koji počini vozač u situacijama u kojima prevoznik dokaže da je preduzeo sve da do prekršaja ne dođe. Takođe, u praksi postoji značajan broj situacija u kojima prevoznik objektivno ne može uticati na postupke svojih vozača.

Korišćenje tahografa

Nacrtom zakona je predviđeno da se obaveza čuvanja tahografskih listića i ispisa, kao i podataka preuzetih sa digitalnog tahografa i kartice vozača produži sa jedne na dve godine.

Osim ovoga, Nacrtom zakona propisuje se obaveza za vozače da tahografske listiće, podatke sa kartice vozača, sve ručne unose ili štampane ispise; potvrde o aktivnostima vozača, ako ih poseduju, i dokaze o izrečenim sankcijama za konstatovane povrede AETR sporazuma, odnosno ovog zakona, dostave prevozniku prvog narednog radnog dana nakon 29 kalendarskih dana, odnosno po povratku u sedište prevoznika.

Nadzor

Nacrtom zakona predloženo je poveravanje poslova inspekcijskog nadzora autonomnoj pokrajini. Naime, autonomnoj pokrajini se poverava vršenje poslova inspekcijskog nadzora nad primenom ovog zakona i propisa donetih na osnovu ovog zakona u obavljanju drumskog prevoza tereta koji se obavlja na teritoriji autonomne pokrajine osim prevoza tereta u međunarodnom drumskom prevozu, odnosno prevoza putnika koji otpočinje i koji se završava na itinereru na teritoriji autonomne pokrajine.

Osim toga, Nacrtom zakona su preciznije definisana neka od postojećih ovlašćena nadzornog organa i dodata su nova ovlašćenja u situacijama kada se utvrdi postojanje uređaja ili naprave za manipulaciju sa tahografom ili graničnikom brzine.

Kaznene odredbe

Kada su u pitanje kaznene odredbe, na prvom mestu treba istaći da Nacrtom zakona nije menjan prethodno uspostavljen sistem srazmernih prekršajnih sankcija koji podrazumeva četiri kategorije prekršaja prema težini: najozbiljniji, vrlo ozbiljni, ozbiljni i manje ozbiljni prekršaji.

Promenu predstavlja činjenica da je za sve prekršaje pravnih lica i preduzetnika iz oblasti radnog vremena, vremena upravljanja, pauza i odmora i korišćenja tahografa, predviđena fiksna novčana kazna umesto kazne u rasponu. Samo je za najteže prekršaje fizičkih lica, odnosno vozača propisana novčana kazna u rasponu i kazneni poeni. Dakle, samo najteži prekršaji fizičkih lica, odnosno vozača se direktno prosleđuju na sudsko odlučivanje. Za sve ostale prekršaje u primeni će biti prekršajni nalog što praktično znači da će prekršajni postupak pred sudom biti pokrenut samo u slučaju da lice protiv koga je izdat prekršajni nalog podnese zahtev za sudsko odlučivanje.

Načelno, fiksni iznosi novčanih kazni su povećani za 25 do 60 procenata, osim za preduzetnike kod ozbiljnih i manje ozbiljnih prekršaja gde su ostali nepromenjeni. Ipak, važno je napomenuti da, ukoliko lice protiv koga je izdat prekršajni nalog u roku od osam dana od dana prijema prekršajnog naloga plati polovinu izrečene kazne, biva oslobođen plaćanja druge polovine izrečene novčane kazne.

U tabeli ispod prikazane su kazne za prekršaje u zavisnosti od težine prekršaja i subjekta kažnjavanja, i to trenutno važeće i one predložene Nacrtom zakona:

Na kraju, možda i najinteresantnija predložena promena je da za manje ozbiljne prekršaje vozača u vezi sa dnevnim, nedeljnim i dvonedeljnim vremenom upravljanja, kao i vremenom neprekidnog upravljanja, za prekoračenja koja ne prelaze 15 minuta, prevoznik neće prekršajno odgovarati. Ipak, treba imati u vidu da je za ove prekršaje predviđena odgovornost vozača.

Podeli